Nghị quyết số 02/HĐTP về việc Áp dụng một số quy định trực tiếp bóng đá k+ pháp lệnh thừa kế do Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao ban hành

NGHỊ QUYẾT

CỦA HỘI ĐỒNG THẨM PHÁN TOÀ ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO SỐ 02/HĐTP NGÀY 19 THÁNG 10 NĂM 1990 HƯỚNG DẪN ÁP DỤNG MỘT SỐ QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LỆNH THỪA KẾ

Pháp lệnh Thừa kế được Hội đồng Nhà nước thông qua ngày 30-8-1990.Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao hướng dẫn các Toà án nhân dân các cấp áp dụng một số quy định trực tiếp bóng đá k+ Pháp lệnh này như sau:

Điều 4 trực tiếp bóng đá k+ Pháp lệnhquy định: "Di sản bao gồm tài sản riêng trực tiếp bóng đá k+ người chết, phần tài sản trực tiếp bóng đá k+ người chết trong khối tài sản chung với người khác, quyền về tài sản do người chết để lại.

Tài sản gồm có tư liệu sinh hoạt, tư liệu sản xuất, các thu nhập hợp pháp khác".

Khi xác định di sản, cần chú ý là:

a) Trong những năm gần đây, Nhà nước ta đã có nhiều chủ trương đổi mới về kinh tế, do đó, phạm vi những tài sản thuộc quyền sở hữu trực tiếp bóng đá k+ công dân đã được mở rộng hơn trước. Vì vậy di sản không chỉ là những đồ dùng hàng ngày, nhà ở, tư liệu sinh hoạt khác; trực tiếp bóng đá k+ cải để dành; những công cụ sản xuất dùng trong những trường hợp được phép lao động riêng lẻ... như trước đây, mà còn bao gồm cả những máy móc, nhà xưởng, kho tàng, nguyên vật liệu...; vốn bằng tiền, vằng, ngoại tệ, với số lượng không hạn chế; cổ phiếu v. v... Do đó, tất cả mọi tài sản thuộc quyền sở hữu trực tiếp bóng đá k+ một người sẽ trở thành di sản khi người đó chết.

Đất đai thuộc quyền sở hữu toàn dân, quyền sử dụng đất được giao không phải là quyền sở hữu về tài sản trực tiếp bóng đá k+ công dân nên không thể trở thành di sản khi công dân chết. Các tranh chấp về di sản có liên quan đến quyền sử dụng đất được giải quyết theo quy định trực tiếp bóng đá k+ Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Đất đai.

b) Di sản còn là những quyền về tài sản phát sinh do quan hệ hợp đồng như quyền nhận tài sản mà người chết lúc còn sống đã cho vay, gửi giữ, gửi chữa, mua...; quyền nhận tiền công lao động, tiền nhuận bút, tiền bán hoặc cho sử dụng sáng chế, giải pháp hữu ích, kiểu dáng công nghiệp, tiền gửi tiết kiệm...; quyền trực tiếp bóng đá k+ người chết được bồi thường thiệt hại về tài sản (như tiền bồi thường tư trang, hành lý trực tiếp bóng đá k+ hành khách bị tai nạn giao thông; các khoản bồi thường khác trực tiếp bóng đá k+ người chết khi còn sống...).

c) Những quyền về tài sản gắn liền với người chết như quyền được hưởng trợ cấp thương tật, tiền tuất, tiền cấp dưỡng... thì không phải là di sản.

d) Trong trường hợp người con dâu tham gia lao động chung trong gia đình bố, mẹ chồng, góp phần xây dựng, duy trì khối tài sản ở gia đình bố, mẹ chồng, thì khi xác định di sản trực tiếp bóng đá k+ bố, mẹ chồng, Toà án phải coi khối tài sản ở gia đình bố, mẹ chồng là tài sản thuộc sở hữu chung và người con dâu là một đồng sở hữu chủ. Người con dâu có quyền được hưởng phần tài sản trực tiếp bóng đá k+ mình trong khối tài sản chung hiện có với danh nghĩa là một đồng sở hữu chủ chứ không phải với danh nghĩa thừa kế trực tiếp bóng đá k+ bố, mẹ chồng. Người con rể trong trường hợp tương tự cũng được giải quyết như người con dâu.

Ngoài ra, trong trường hợp chồng chết trước bố, mẹ chồng mà người con dâu vẫn ở lại trong gia đình bố, mẹ chồng và có công chăm sóc, nuôi dưỡng bố, mẹ chồng, nếu người con dâu có yêu cầu, thì Toà án trích một phần tài sản trực tiếp bóng đá k+ bố, mẹ chồng để thanh toán về công sức và tài sản mà người con dâu đã dùng để chăm sóc, nuôi dưỡng bố, mẹ chồng. Người con rể trong trường hợp tương tự cũng được giải quyết như người con dâu.

a) Người thừa kế đã bị kết án bằng bản án có hiệu lực pháp luật về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản hoặc về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế khách có quyền hưởng, thì dù đã được xoá án cũng không có quyền hưởng di sản trực tiếp bóng đá k+ người đã chết.

b) Những người có nghĩa vụ nuôi dưỡng nhau theo quy định tại cácđiều 19, 20, 21, 23, 27 Luật Hôn nhân và gia đình(như cha mẹ và con, ông bà và cháu, anh chị em) trong khoảng thời gian 3 năm trước khi người để lại di sản chết, nếu có khả năng thực hiện nghĩa vụ nuôi dưỡng mà không thực hiện làm cho người cần được nuôi dưỡng lâm vào tình trạng khổ sở hoặc nguy hiểm đến tính mạng, thì không có quyền hưởng di sản trực tiếp bóng đá k+ người đó.

c) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép người có tài sản trong việc lập di chúc, giả mạo (sửa đổi, bổ sung, thay thế...) di chúc, huỷ (giấu, phá huỷ...) di chúc với mục đích để hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí trực tiếp bóng đá k+ người có tài sản, thì không có quyền hưởng di sản trực tiếp bóng đá k+ người đó.

Những người có hành vi quy định tạikhoản 1 Điều 7 trực tiếp bóng đá k+ Pháp lệnhkhông có quyền hưởng di sản theo pháp luật cũng như theo di chúc đã lập trước khi có hành vi đó. Tuy nhiên, họ vẫn được hưởng di sản trong các trường hợp sau đây:

- Người đã lập di chúc thể hiện ý chí bằng văn bản hoặc bằng lời nói vẫn cho họ được hưởng di sản theo di chúc đã lập.

- Người chưa lập di chúc thể hiện ý chí vẫn cho họ hưởng di sản bằng việc lập di chúc.

Điều 21 trực tiếp bóng đá k+ Pháp lệnhđã quy định về di sản dùng vào việc thờ cúng. Nội dung trực tiếp bóng đá k+ điều này được hiểu như sau: Nếu người lập di chúc có để lại di sản dùng vào việc thờ cúng thì di sản đó coi như di sản chưa chia. Nếu thời hiệu khởi kiện về thừa kế đang còn mà việc thờ cúng không dược thực hiện theo di chúc thì di sản dùng vào việc thờ cúng do những người thừa kế theo pháp luật được hưởng. Nếu thời hiệu khởi kiện về thừa kế đã hết mà việc thờ cúng không được thực hiện theo di chúc, thì người nào trong số những người thừa kế theo pháp luật đang quản lý hợp pháp di sản đó được hưởng di sản đó; nếu người đang quản lý hợp pháp di sản dùng vào việc thờ cúng không phải là người thừa kế theo pháp luật, thì người thừa kế theo quy định tạiĐiều 25 trực tiếp bóng đá k+ Pháp lệnh Thừa kếmà đang còn sống vào thời điểm xảy ra tranh chấp về di sản đó được hưởng.

a) Trong trường hợp một người có nhiều vợ (trước ngày 13-01-1960 - ngày công bố Luật Hôn nhân và gia đình năm 1959 - đối với miền Bắc; trước ngày 25-3-1977 - ngày công bố danh mục văn bản pháp luật được áp dụng thống nhất trong cả nước - đối với miền Nam và đối với cán bộ, bộ đội có vợ ở miền Nam sau khi tập kết ra Bắc lấy thêm vợ mà việc kết hôn sau không bị huỷ bỏ bằng bản án có hiệu lực pháp luật), thì tất cả các người vợ đều là người thừa kế hàng thứ nhất trực tiếp bóng đá k+ người chồng và ngược lại, người chồng là người thừa kế hàng thứ nhất trực tiếp bóng đá k+ tất cả các người vợ.

b) Con trong giá thú hay con ngoài giá thú trực tiếp bóng đá k+ một người đều là người thừa kế hàng thứ nhất trực tiếp bóng đá k+ người đó.

Cha, mẹ trực tiếp bóng đá k+ người con trong giá thú, cha, mẹ trực tiếp bóng đá k+ người con ngoài giá thú là những người thừa kế hàng thứ nhất trực tiếp bóng đá k+ người con trực tiếp bóng đá k+ mình.

Người vừa có con trong giá thú vừa có con ngoài giá thú là người thừa kế hàng thứ nhất trực tiếp bóng đá k+ tất cả các người con trực tiếp bóng đá k+ mình.

c) Người vừa có con đẻ vừa có con nuôi là người thừa kế hàng thứ nhất trực tiếp bóng đá k+ cả con đẻ và con nuôi trực tiếp bóng đá k+ mình.

d) Ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại là những người thừa kế hàng thứ hai trực tiếp bóng đá k+ cháu nội, cháu ngoại trực tiếp bóng đá k+ mình; nhưng cháu nội, cháu ngoại không phải là người thừa kế hàng thứ hai trực tiếp bóng đá k+ các ông, bà vì cha, mẹ trực tiếp bóng đá k+ cháu (tức là con trực tiếp bóng đá k+ ông, bà) là người thừa kế hàng thứ nhất trực tiếp bóng đá k+ ông, bà, nếu cha, mẹ cháu chết trước ông, bà thì cháu là người thừa kế thế vị.

đ) Con nuôi không đương nhiên trở thành cháu trực tiếp bóng đá k+ cha, mẹ trực tiếp bóng đá k+ người nuôi dưỡng và cũng không đương nhiên trở thành anh, chị, em trực tiếp bóng đá k+ con đẻ trực tiếp bóng đá k+ người nuôi. Do đó, con nuôi không phải là người thừa kế theo pháp luật trực tiếp bóng đá k+ cha, mẹ và con đẻ trực tiếp bóng đá k+ người nuôi.

e) Anh ruột, chị ruột, em ruột là anh, chị, em cùng mẹ hoặc cùng cha, nghĩa là một người mẹ sinh bao nhiêu người con thì bấy nhiêu người con đó đều là anh, chị, em ruột trực tiếp bóng đá k+ nhau, không phụ thuộc vào việc các con đó là cùng cha hay khác cha. Cũng tương tự như vậy, một người cha sinh ra bao nhiêu con thì bấy nhiêu người con đó đều là anh, chị, em ruột trực tiếp bóng đá k+ nhau, không phụ thuộc vào việc các người con đó cùng mẹ hay khác mẹ. Con riêng trực tiếp bóng đá k+ vợ và con riêng trực tiếp bóng đá k+ chồng thì không phải là anh, chị, em ruột trực tiếp bóng đá k+ nhau.

g) Cụ nội trực tiếp bóng đá k+ một người là người sinh ra ông nội hoặc bà nội trực tiếp bóng đá k+ người đó. Cụ ngoại trực tiếp bóng đá k+ một người là người sinh ra ông ngoại hoặc bà ngoại trực tiếp bóng đá k+ người đó. Như vậy, các cụ trực tiếp bóng đá k+ một người gồm có cha đẻ, mẹ đẻ trực tiếp bóng đá k+ ông nội, bà nội và cha đẻ, mẹ đẻ trực tiếp bóng đá k+ ông ngoại, bà ngoại trực tiếp bóng đá k+ người đó. Người đó là chắt trực tiếp bóng đá k+ các cụ.

Các cụ là người thừa kế hàng thứ ba trực tiếp bóng đá k+ chắt, nhưng chắt không phải là người thừa kế hàng thứ ba trực tiếp bóng đá k+ các cụ (tương tự như ông, bà, là người thừa kế hàng thứ hai trực tiếp bóng đá k+ cháu, nhưng cháu không phải là người thừa kế hàng thứ hai trực tiếp bóng đá k+ ông, bà).

Điều 26 quy định: "Trong trường hợp con trực tiếp bóng đá k+ người để lại di sản chết trước người để lại di sản, thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ cháu hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng đã chết trước người để lại di sản, thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ trực tiếp bóng đá k+ chắt được hưởng nếu còn sống".

Trong quy định trên có một số điểm cần chú ý như sau:

a) Cháu phải sống vào thời điểm ông, bà chết mới là người thừa kế thế vị tài sản trực tiếp bóng đá k+ ông, bà. Chắt phải sống vào thời điểm cụ chết mới là người thừa kế thế vị tài sản trực tiếp bóng đá k+ cụ.

b) Trong trường hợp con nuôi chết trước cha nuôi, mẹ nuôi, thì con trực tiếp bóng đá k+ người nuôi (tức là cháu trực tiếp bóng đá k+ cha nuôi, mẹ nuôi) được hưởng phần di sản mà đáng lẽ cha, mẹ trực tiếp bóng đá k+ chắt được hưởng nếu cha, mẹ trực tiếp bóng đá k+ chắt còn sống vào thời điểm mở thừa kế.

c) Cháu sinh ra sau khi ông, bà chết nhưng đã thành thai trước khi ông, bà chết cũng là người thừa kế thế vị tài sản trực tiếp bóng đá k+ ông, bà. Chắt sinh ra sau khi cụ chết, nhưng đã thành thai trước khi cụ chết cũng là người thừa kế thế vị tài sản trực tiếp bóng đá k+ cụ.

d) Các cháu được hưởng chung phần di sản mà đáng lẽ cha, hoặc mẹ trực tiếp bóng đá k+ cháu được hưởng nếu cha, hoặc mẹ trực tiếp bóng đá k+ cháu không chết trước ông, bà. Trong trường hợp các cháu đều đã chết trước ông, bà thì chắt được hưởng thừa kế thế vị. Các chắt được hưởng chung phần di sản mà đáng lẽ cha hoặc mẹ trực tiếp bóng đá k+ chắt được hưởng nếu cha hoặc mẹ trực tiếp bóng đá k+ chắt không chết trước cụ trực tiếp bóng đá k+ chắt.

Điều 27 quy định: "Con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi được thừa kế tài sản trực tiếp bóng đá k+ nhau và còn được thừa kế tài sản theo quy định tạiĐiều 25 và Điều 26 trực tiếp bóng đá k+ Pháp lệnh này".

Quy định trên được hiểu như sau:

a) Về phía gia đình cha nuôi, mẹ nuôi: con nuôi chỉ có quan hệ thừa kế với cha nuôi, mẹ nuôi mà không có quan hệ thừa kế với cha, mẹ và con đẻ trực tiếp bóng đá k+ người nuôi.

Trong trường hợp người có con nuôi kết hôn với người khác thì người con nuôi không đương nhiên trở thành con nuôi trực tiếp bóng đá k+ người khác đó cho nên họ không phải là người thừa kế trực tiếp bóng đá k+ nhau theo pháp luật.

b) Về phía gia đình cha, mẹ đẻ: Người đã làm con nuôi trực tiếp bóng đá k+ người khác vẫn có quan hệ thừa kế với cha đẻ, mẹ đẻ, ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột, bác ruột, chú ruột, cô ruột, dì ruột theo quy định tạiĐiều 25 và Điều 26 Pháp lệnh Thừa kếnhư người không làm con nuôi trực tiếp bóng đá k+ người khác.

Điều 27 quy định: "Con riêng và cha kế, mẹ kế nếu có quan hệ chăm sóc, nuôi dưỡng nhau như cha con, mẹ con thì được thừa kế tài sản trực tiếp bóng đá k+ nhau, ngoài ra họ vẫn được thừa kế tài sản theo quy định tạiĐiều 25 và Điều 26trực tiếp bóng đá k+ Pháp lệnh này".

Trong quy định trên, có một số điểm cần chú ý như sau:

a) Nói chung con riêng và cha kế, mẹ kế không được thừa kế tài sản trực tiếp bóng đá k+ nhau, vì không có quan hệ huyết thống với nhau.

Tuy nhiên, nếu cha kế, mẹ kế chăm sóc, nuôi dưỡng con riêng thì cha kế, mẹ kế là người thừa kế hàng thứ nhất trực tiếp bóng đá k+ con riêng, nếu con riêng chăm sóc, nuôi dưỡng cha kế, mẹ kế thì con riêng là người thừa kế hàng thứ nhất trực tiếp bóng đá k+ cha kế, mẹ kế; nếu cha kế, mẹ kế chăm sóc, nuôi dưỡng con riêng và con riêng cũng chăm sóc, nuôi dưỡng cha kế, mẹ kế thì họ là người thừa kế hàng thứ nhất trực tiếp bóng đá k+ nhau.

Khước từ quyền hưởng di sản là việc người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật hoàn toàn từ bỏ quyền hưởng di sản. Việc người thừa kế nhường quyền hưởng di sản cho người thừa kế theo di chúc hoặc cho người thừa kế theo pháp luật cũng được coi là khước từ quyền hưởng di sản. Toà án không chấp nhận việc người thừa kế khước từ quyền hưởng di sản nếu thấy việc khước từ đó nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ trực tiếp bóng đá k+ bản thân về trả nợ, bồi thường thiệt hại, đóng góp phí tổn nuôi con hoặc cấp dưỡng cho vợ, chồng sau khi ly hôn...

Khi phân chia di sản theo quy định tạiĐiều 35 trực tiếp bóng đá k+ Pháp lệnh, cần chú ý một số điểm sau:

a) Nếu có người thừa kế cùng hàng đã thành thai nhưng chưa sinh ra, thì Toà án phải dành lại một phần di sản bằng phần mà người thừa kế khác được hưởng để nếu người thừa kế đó còn sống khi sinh ra thì được hưởng, nếu chết trước khi sinh ra thì những người thừa kế khác cùng hàng được hưởng chung phần di sản đó. Trong trường hợp sinh đôi, sinh ba... nếu những người mới sinh ra còn sống từ hai người trở lên và đương sự có yêu cầu, thì phải huỷ bản án đã có hiệu lực pháp luật theo thủ tục tái thẩm để phân chia lại tài sản nhằm bảo đảm quyền được hưởng phần di sản ngang nhau trực tiếp bóng đá k+ những người thừa kế cùng hàng.

b) Những người thừa kế có quyền yêu cầu phân chia di sản bằng hiện vật. Trong trường hợp không thể phân chia được hiện vật hoặc không thể chia đều hiện vật thì người nhận toàn bộ hiện vật hoặc nhận hiện vật có giá trị cao phải thanh toán tiền chênh lệch cho người không nhận hiện vật hoặc nhận hiện vật có giá trị thấp. Tuy nhiên, khi phân chia tài sản, Toà án cần chú ý bảo đảm tối đa giá trị sử dụng tài sản, khả năng sử dụng hợp lý tài sản, ổn định đời sống trực tiếp bóng đá k+ những người thừa kế và bảo đảm đoàn kết trong gia đình.

Khi áp dụng thời hiệu khởi kiện về thừa kế theo quy địnhĐiều 36 trực tiếp bóng đá k+ Pháp lệnh Thừa kếcần chú ý như sau:

a) Thời hiệu khởi kiện là thời hạn mà công dân, tổ chức có quyền khởi kiện để yêu cầu Toà án bảo vệ lợi ích trực tiếp bóng đá k+ mình. Quá thời hạn đó, họ không có quyền khởi kiện nữa. Có hai thời hạn cho hai loại quyền khởi kiện khác nhau đã được quy định cụ thể tạikhoản 1 và khoản 2 trực tiếp bóng đá k+ Điều 36, khi áp dụng cần tránh nhầm lẫn.

b) Đối với những việc thừa kế đã mở trước ngày 10-9-1990, thì thời hiệu khởi kiện được tính từ ngày 10-9-1990, do đó:

- Sau ngày 10-9-2000, đương sự không có quyền khởi kiện để yêu cầu chia di sản, xác nhận quyền thừa kế trực tiếp bóng đá k+ mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế trực tiếp bóng đá k+ người khác;

- Sau ngày 10-9-1993, đương sự không có quyền khởi kiện để yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản do người chết để lại, thanh toán các chi phí từ di sản.

c) Đối với trường hợp đã quá các thời hạn quy định tại Điều này mà đương sự mới khởi kiện vì có trở ngại khách quan như đương sự bị mất năng lực hành vi, do ốm đau, tai nạn... thì Toà án vẫn thụ lý và giải quyết theo thủ tục chung. Trong trường hợp đương sự đã không thực hiện quyền khởi kiện trong thời hạn quy định mà không có lý do chính đáng thì Toà án trả lại đơn kiện cho đương sự theo quy định tạikhoản 2 Điều 36 trực tiếp bóng đá k+ Pháp lệnh Thủ tục giải quyết các vụ án dân sự.

d) Đối với người thừa kế là người chưa thành niên vào thời điểm mở thừa kế thì thời hiệu khởi kiện về thừa kế được tính từ ngày họ đủ 18 tuổi.

e) Pháp lệnh Thừa kế có hiệu kể từ ngày Chủ tịch Hội đồng Nhà nước ký lệnh công bố Pháp lệnh là ngày 10-9-1990. Do đó, kể từ ngày 10-9-1990, đối với các vụ án về thừa kế đang được giải quyết theo thủ tục sơ thẩm, phúc thẩm hoặc đã có kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, thì đều phải áp dụng các quy định trực tiếp bóng đá k+ Pháp lệnh để giải quyết.

Đối với những vụ án về thừa kế đã được giải quyết trước ngày 10-9-1990 theo đúng Thông tư số 81/TANDTC ngày 24-7-1981 trực tiếp bóng đá k+ Toà án nhân dân tối cao mà bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật thì không áp dụng các quy định trực tiếp bóng đá k+ Pháp lệnh này để giải quyết lại theo thủ tục giám đốc thẩm.